13. El Jadida, Oualidia, Essaouira, paardrijden Sidi Kaouki (16 t/m 20 januari 2023)

Hallo allemaal, 

Inmiddels ben ik bijna in Agadir. Ik sta onder de olijfbomen op een hele grote camping in een kleine badplaats (Imi Ouadar) waar heel veel mensen overwinteren. Vooral Fransen, maar ook Finnen en Duitsers. Niet zo heel veel Nederlanders. Hier voldoet het sanitair redelijk aan de Europese standaarden. Dat is op veel andere campings wel anders, maar alles went. Ze zijn ook veel goedkoper hier. De camperplaats in de buurt van Essaouira was een uitzondering. Prima sanitair, maar die is van een hele vriendelijke Fransman. Die kwam ik later nog in Essaouira op een terrasje tegen, waar hij met zijn broer zat vóór die weer zou vertrekken naar Frankrijk. Ook heel fijn dat de beide broers engels spreken, want mijn frans is slecht en ik gooi er nu ook spaanse woorden tussendoor. 

Hoogtepunt van de afgelopen dagen was toch wel het paardrijritje op het strand en het achterland van Sidi Kaouki (iets voorbij Essaouira). Geweldige rit over rotsen, zand en strand, waarbij de Berber-begeleider Hassan ook nog kans zag in volle galop filmpjes van mij te maken. Het waaide heel hard, dus veel geruis en mijn jas bolt op van de wind (dus geen bochel in de rug), maar een mooie ervaring. Het paard (ongecastreerde hengst en half berber/half arabisch-bloed) is echt een topper. De paarden zien er tenger uit, maar ze zijn zo sterk. De paarden wisselen woestijn en strand af. 3 maanden in de Sahara en 3 maanden aan het strand. Gelukkig was er ook een zadel met lange stijgbeugels. Berbers zijn het (oorspronkelijke) woestijn-/nomadenvolk van o.a. Marokko. Hassan is praktisch op het paard geboren en is niet naar school geweest. Hij kan niet lezen en schrijven, maar hij praat wel engels. Dat heeft die geleerd van de toeristen. Hij heeft zijn eigen paard en hij werkt samen met zijn vriend, die een 'manege' heeft. Het stelt niet zoveel voor, maar toch wel een stuk of 6 paarden en een buitenbak. 

De medina van El Jadida, één van de 3 Portugeze steden,  viel wat tegen. Het zou 'een wonderschoon ommuurd stadscentrum' moeten hebben volgens de reisgids en een paar jaar geleden gerenoveerd, maar dat heb ik er niet aan afgezien. Ik denk dat ze een foutje hebben gemaakt. Het Portugeze paleis met cistern (= ondergrondse opslagplaats voor water; gebouwd in 1506) is al 3 jaar gesloten in afwachting van renovatie. Het staat op instorten, dus te gevaarlijk om er toeristen te laten rondlopen. De vestingmuren waren wel open. Daar vandaan heb je een mooi uitzicht over de medina en de omgeving (stad en zee). Ook staat er een katholieke kerk en een moskee naast elkaar. De kerk is tegenwoordig een theater met makkelijke stoelen. De medina staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO vanwege de mengeling van Europese en Marokkaanse stijlen. Oordeel zelf. 

Verder naar het zuiden ligt het plaatsje Oualidia. Het stelt niet veel voor. Er is een enorme camperplaats niet zover van het strand, maar het weer viel wat tegen en ik was op zoek naar een wasmachine. Drogers kennen ze niet in Marokko. Per slot schijnt de zon hier veel, maar als ik een wasje te drogen heb hangen, komt er een regenbui als ik aan het fietsen ben. Gelukkig viel de 'schade' mee en kan ik voorlopig weer vooruit. Op die camping had ik wel een topplekje met een prachtig uitzicht over de zee (beneden mij) en het groene land ervoor. De kuststrook van Marokko is redelijk groen. Veel bomen, struikjes en heel veel rotsen. Ik heb ergens gelezen dat Marokko goed is in irrigatie, dus kennelijk houden ze het land vruchtbaar genoeg om er gewassen te verbouwen. Veel olijfbomen ook. Behalve land heb ik ook diverse lagunes gezien tussen El Jadida en Essaouira. Dat zijn meren van zout en zoet water, die net achter de kuststrook liggen. Van groot belang voor trekkende (water-)vogels. De camping in Oualidia kent ook maaltijdservice. Een vriendelijke man op een bromfiets kwam vragen of hij iets kon laten bezorgen: couscous of tajine (stoofpot: dat zijn die schalen met die puntige deksels). Zijn vrouw maakt de gerechten en hij neemt bestellingen op en brengt ze weg. Je kan zelf aangeven hoe laat je het wil hebben. Ik heb een couscous besteld en voor 7 euro heb ik voor dagen genoeg. Je kunt kiezen uit kip of vlees en er zitten groenten bij: pompoen, courgette, kikkererwten. Die zijn een beetje te ver doorgestoofd, maar goed. Ik heb in Essaouira ook een tajine met rundvlees en vijgen en dadels gegeten en daar krijg je dan brood bij. Erg lekker. Maar ik maak ook nog steeds zelf lekkere maaltijden in mijn campertje. 

Essaouira is (net zoals Rabat) heel schoon en een aantal jaren geleden gerenoveerd. Brede wegen, rustige rotondes. Een prettige onderbreking van het verder chaotische verkeer. Verder naar het zuiden wordt het minder druk, dat wel. Meer mensen op ezeltjes, paard en (gammele) wagentjes, brommertjes, die hun spullen naar de souks (= markten) in omliggende dorpen brengen om te verkopen. Dat ziet er allemaal heel 'pittoresk' uit, maar het zijn wel de momenten dat ik mij gelukkig prijs dat mijn wieg in Noord-Europa stond en niet elders. Veel  mensen zijn arm hier en zijn al blij als je ze een paar dirham (1 dirham = 10 eurocent) geeft. Voor een 'bewaker' van een parkeerplaats waar de camper een groot deel van de dag staat is 20 dirham een enorm bedrag. De meesten zijn al met veel minder blij, maar dat gaat mij te ver. Ik kan ook niet afdingen. Ik heb het wel gedaan met een paar spulletjes, maar veel verder dan een paar euro minder kom ik niet. De medina van Essaouira was in ieder geval de moeite waard. Het enige deel dat nog niet is gerenoveerd is de Joodse wijk (= Mellah). Ik weet nog niet precies waarom, maar per decreet van 1807 werd de 'gewone' joden opgedragen bij elkaar in één wijk wonen. De rijke joden mochten in hun huizen blijven. In de (deels) ingestorte huizen wonen nog steeds mensen. Ik ben nog even in de (kleine) synagoge geweest. Die is - zo te zien - wel gerenoveerd. De vissershaven van Essaouira is net een grote camperplaats, maar dan blauw: heel veel bootjes naast en bijna boven op elkaar. Ze zullen niet elke dag allemaal uitvaren, stel ik mij voor. De verse vis wordt in de haven verkocht. Als je daarvan houdt, ben je in Marokko op de goede plek, want overal wordt verse vis aangeboden. Gisteren ook  langs de weg. Kennelijk kunnen er nog bootjes bij, want ik werd naar binnen gehaald door een oud mannetje, die mij in een werkplaats liet zien hoe ze gebouwd worden. Ze bestaan uit Eucalyptushout en over een bootje doet 1 man 1 maand. Veel verder kwamen we niet in onze communicatie. Maar het levert hem een paar dirham op en ik vind dat soort dingen wel leuk.

Ook nog het vermelden waard is dat de 4 theeglaasjes die ik gekocht heb bij een leuke jongedame, die uitstekend engels sprak, gemaakt zijn van gerecycled glas. Helaas niet van Marokkaans glas, maar van o.a. wodkaflessen uit Rusland! Het Marokkaanse glas is daarvoor niet geschikt. Vooral qua kleur heb ik begrepen. Aan afvalscheiding wordt hier niet gedaan. Dus ik heb mij voorgenomen dat ik zoveel mogelijk glas, plastic en papier met mij mee terug neem naar Spanje. Het zou goed zijn als de EU meer inspanningen zou plegen om het afval verantwoord te laten verwerken. Geen transport naar de EU, maar lokaal. Levert werkgelegenheid op en hopelijk ook een schoner Afrika. Ik koop ook geen water in plastic flessen (het water uit de kraan kan je beter niet drinken), maar ik kook het eerst. Kost gas, maar dat is beter dan nog meer plastic in het milieu. Ik heb wel (Marokkaanse) wijn kunnen scoren bij de Carrefour in Essaouira. 5 verschillende witte soorten om uit te proberen. De eerste (vin gris) smaakt prima. Ze kosten tussen de E 5 en E 8 per fles. Er zijn ook spaanse en franse wijnen, maar die kan ik overal kopen. Marokkaanse wijn wordt bijna niet geëxporteerd. Die is voor eigen consumptie. In het openbaar zie je mensen bijna geen wijn drinken. Doen ze (stiekem) thuis? De bioproducten bij de Carrefour komen allemaal uit Nederland en de kaas in alle winkels komt uit Gouda. Waar een klein land groot in kan zijn. 

De blog is (te) lang, maar het geeft een beeld en jullie hebben een lang en somber weekend voor je. Een beetje zon en blauwe lucht zal jullie opfleuren. Ik heb ook nog een paar keer gezwommen in een zeer ruige Atlantische Oceaan. Heerlijk, maar wel met een kilo zand in mijn zwempak. Het is heerlijk weer. Gisterenavond was het rond 21 uur nog 17 graden en de harde wind is gaan liggen. Alleen in de morgen wat killer. Het zal na zonsondergang (pas rond 19.30 uur) in het binnenland (= door het Atlasgebergte) wel kouder worden, maar mijn eerste gasfles is nog niet leeg, dus ik kan nog even door. Ik ga proberen nog een paardrijrit te maken en daarna een bezoek aan Agadir. Dat zal het meest zuidelijke punt zijn van mijn reis en ligt ongeveer op de helft van de Marokkaanse westkust. Dan via het binnenland naar het noorden naar Marrakech dat - anders dan de andere steden - wel camperplaatsen dichtbij het centrum heeft. 

Fijn weekend en veel lees- en kijkplezier. 

Groeten Annemiek