2. Glückstadt en Nordstrand in Sleeswijk – Holstein (1 juli tot en met 3 juli)

‘Moin’ zeggen ze hier in Sleeswijk-Holstein. Ik dacht dat het een afkorting was van ‘Guten Morgen’, maar ze zeggen het de hele dag. Lekker makkelijk, dus ik roep het nu ook maar. Ik heb mijn plannen omgegooid: ik dacht vandaag Friedrichstadt te bezoeken, maar in plaats daarvan heb ik ten minste 80 km (km-teller op de fiets vergeten mee te nemen) gefietst naar Süden op het schiereiland Nordstrand, ruim 30 km ten noorden van Friedrichstadt. Een tip uit de routebeschrijving 1984. Los van het feit dat je de helft van de tijd langs provinciale wegen fietst (een fietsenknooppuntennetwerk kennen ze niet) niet zo heel bijzonder. Nu dacht ik ook te gaan zwemmen en om die reden had ik geen fotocamera, mobiel of iets anders van waarde meegenomen. Dus een fotoloze dag! Fijn voor jullie en ook voor mij. Het enige dat het waard was om gefotografeerd te worden  is het kerkje in Süden. Dat kerkje is bijzonder, want het is het enige oud – katholieke kerkje in Noord-Duitsland. De Skt. Theresienkirche is door Nederlanders gesticht naar voorbeeld van de schuilkerkjes in Gouda, Zaandam en Krommenie (aldus de beschrijving van 1984). Er staat niet bij hoe oud, maar ik schat ongeveer even oud als de Stadtkirche van Glückstadt (zie hieronder). Er lag een vloersteen met een inscriptie in (oud) Nederlands voor iemand die in 1731 was overleden en pas 23 jaar was, maar die kennelijk zo vroom was dat hij op deze wijze herinnerd moest worden. Het kerkje (met een huis eraan vast) was open en zag er ook van binnen erg oud uit. Misschien zijn pa en ma er ook geweest in 1984. Ze hielden wel van kerken (en begraafplaatsen). Twee kaarsjes gebrand. Even dus geen fiets meer en dat komt goed uit, want morgen te voet Friedrichstadt bezoeken. Het centrum is dicht bij de camping waar ik nu zit (en waar de Eider aan de andere kant van de dijk stroomt). De reden dat ik de boel heb omgegooid is dat morgen slechter weer voorspeld wordt met mogelijk onweer en geen zin om weer helemaal nat te regenen. Dat zwemmen is overigens niet gelukt, want ik zit nog steeds aan de Waddenzee, dus bij eb is het modderzwemmen. En vandaag was de vloed om 9 en om 21 uur. Ik heb wel een grote camperplaats pal naast het wad gevonden. Dus op de terugweg gaat het gebeuren.

Het deel hierna heb ik gisteren al geschreven en dat deel ik vast met jullie, anders wordt het wel een heel lang blog. Morgen over Friedrichstadt en dan op naar Denemarken met vele Duitsers die dit weekend vakantie hebben gekregen. Ik hoor net op de radio dat de Denen gewonnen hebben van Tsjechië! Kom ik net op tijd.

Glückstad en Friedrichstadt hebben iets met elkaar gemeen: ze waren beide voorbestemd om Hamburg als havenstad te overtreffen, maar dat is niet gelukt. Voor Friedrichstadt lijkt mij dat wat de ligging betreft niet erg voor de hand liggend. Het ligt wel aan twee rivieren: de Eider en de Treene, maar wel erg landinwaarts.  De ligging van Glückstadt is veel gunstiger: het ligt aan de Elbe ver vóór Hamburg, dat helemaal aan het eind van de Elbe ligt. Net zoals Antwerpen een heel eind landinwaarts via de Schelde bereikt moet worden. Bijzonder dat onze trots, Rotterdam, daar zoveel concurrentie van ondervindt. Er moet heel wat gebaggerd worden om die rivieren diep genoeg te houden voor de giga-containerschepen die naar Hamburg en weer terug varen. Het lijken wel hele dorpen die je langs ziet schuiven. Ik kon ze goed zien, want ik had een heel mooi plekje wederom in een jachthaven met uitzicht op de Elbe en dat voor een tientje. Verder geen voorzieningen. Plek voor maar 8 campers (in plaats van 16) in verband met Corona. Ik had verwacht dat er geen plek meer zou zijn, want er stond een hele lange rij voor de veerboot van Wischhafen naar Glückstad. Alternatieve route over de weg loopt via Hamburg, maar dat is een eind om. In totaal duurde het wachten en de overtocht over de Elbe 2 uur, maar ik had het niet willen missen. In de rij stonden hele grote vrachtauto’s en heel veel campers. De personenauto’s mochten voor. Tijdens het wachten een praatje gemaakt met deze en gene en daar kwam ik dus ook deze kan-de-hele-wereld-aan – camper/tank tegen. De eigenaar ging er ook de hele wereld mee over. Ik heb er in Argentinië ook zo een gezien. Wat een ding! Ik dacht dus dat al die campers ook naar die ene camperplaats in Glückstadt zouden gaan, maar dat viel mee. Ik was nummer 4 en de rest kwam na mij. Het stond er wel vol die nacht. Ik heb Glückstad met de fiets en te voet bekeken. Fietsen is geen aanrader vanwege de stenen voor de weg. Minder erg dan de Belgische kasseien, maar toch ook erg hobbelig. Vindt Miep ook niet fijn. Als het nou de oude stenen waren van 1617 toen de stad werd gebouwd door de Deense koning Christian IV, dan is dat nog te begrijpen, maar ze worden er nu in gelegd. Misschien wel om historische redenen, maar toen hadden ze nog geen fietsen en auto’s. Voor paarden en koetsen lijkt het mij trouwens ook niet comfortabel. Ze lijken overal te liggen hier, althans wel in Husum waar ik vandaag doorheen fietste.

De kerk aan het centrale plein is prachtig. Volgens de routebeschrijving 1984 is het de laatgotische Stadtkirche (gebouwd tussen 1618 en 1623) met een rijk interieur en een baroktoren met een markante spits. Helaas was de kerk niet open. De Markt waar de kerk aan ligt is zeshoekig en fungeert als middelpunt van waaruit 12 straten in stervorm uitwaaieren (zie de foto). Dat bedenken ze tegenwoordig niet meer. Prachtige (vakwerk-) huizen en opvallend zijn de vele (stok-)rozen die je aantreft voor de huizen. Er is ook een mooi stadspark(je). Ik had nog naar het museum willen gaan om meer te leren over de Deense koning, maar dat ging pas om 14 uur open, dus voor de volgende keer. Ik heb wel een hoop informatieborden langs de haven gelezen. Die ene is leuk waarop staat dat ze de Nederlanders dankbaar zijn voor het delen van hun kennis hoe je een haven moet aanleggen en zo (‘Holland sei dank’). En ze hebben gelukkig (na 2 eeuwen!) de walvisvaart omgeruild voor de haringvisserij.  Doen ze ook in tonnetjes en noemen ze ‘matjes’. Is dat niet ons ‘maatje haring’?

Helaas heb ik een deel van de bezienswaardigheden in de routebeschrijving uit 1984 gemist. Ik heb onderweg wel de kerncentrale van Brokdorf gezien. Die zag ik al vanaf de veerboot over de Elbe (lijkt op een moskee in de verte). Ik had in de buurt van Marne de grootste windturbine moeten zien, de Growian I, maar die heb ik gemist. Nu kan het zijn dat er inmiddels veel grotere zijn gebouwd, want de hij dateert al weer van 40 jaar geleden. Hij zou 100 meter moeten zijn (zonder wieken) met 2 rotorbladen van 50 meter lang. Gelukkig ligt het niet aan mij: de Growian I is al in 1987 ter ziele gegaan en wordt nu tentoongesteld in een museum: https://sinsheim.technik-museum.de/nl/growian-windturbine

De Eiderdam heb ik ook gemist en die is er nog wel. Volgens de Duitsers de grootste dam van Europa, althans in 1984. Het bouwwerk is 5 km lang en kwam in 1973 gereed. Hij ligt in de monding van de Eider en zorgt ervoor dat het achterland (waar Friedrichstadt dus ook ligt) niet meer overstroomt. Komt dan ook de volgende keer wel.

Ik ben wel langs Friedrichskoog geweest, waar de beschrijving mij tientallen kleurrijke vissersschepen in vooruitzicht stelde, maar helaas. Dat was dom van mij. Ik had het plaatsje zelf in moeten gaan, maar in plaats daarvan dacht ik dat ik nog 5 km naar de kust moest rijden. En daar zag ik geen vissersboten, maar de bekende strandstoelen en mensen op een dijk met gras. Ik dacht nog even dat het slim zou zijn geweest om mijn zwempak aan te trekken (het is mooi weer hier!), maar dat zou wadlopen zijn geworden, want was laag tij. Kortom: ik heb volgend jaar nog wat in te halen van de route uit 1984.

Tot morgen! Groeten Annemiek