23. Palanga en Koerse Schoorwal (Litouwen; 16 t/m 19 augustus 2022)

Hallo allemaal,

vanmorgen stond Miep voor de tweede keer deze reis op de brug. De eerste keer was er niets aan de hand (wat oververhitte remblokken die vanzelf weer afkoelden), maar nu wel. Ik had al wel een tijdje het gevoel dat er iets niet klopte in de buurt van het rechterwiel. Het maakte bonkgeluiden op slechte wegen. Nu kan dat ook te maken hebben met de kwaliteit van de wegen, maar voor alle zekerheid vanmorgen toch maar een afspraak gemaakt met een Citroën dealer annex garage in Klaipeda, de derde stad van Litouwen, die ligt aan het begin van de Koerse Schoorwal. Het bleek inderdaad iets met het rechterwiel te maken te hebben. Er moest iets vervangen worden (als ik het vertaal vanuit het Litouws dan heet het 'scharnier'; kan het een kogellager zijn?) en de wielen moesten worden uitgelijnd want ze zaten er behoorlijk naast. Paar uurtjes en toen waren ze klaar en kon ik door naar Kaunas, de tweede stad van Litouwen (achter de hoofdstad Vilnius). Ik moet toch onder het stukje Rusland doorrijden. Ik kreeg de tip om Kaunas te bezoeken van een Litouwse die ik in Pape tegenkwam. Kaunas is dit jaar culturele hoofdstad van de EU én het heeft een museum over de duivel!  Vilnius ligt nog een stuk verderop en dat is voor nu te ver weg van mijn route, want hierna ga ik weer richting de kust van Polen. Ik sta op een hele mooie camperplaats met alle voorzieningen en zelfs een douche en toilet, maar geen enkel schaduwplekje en het is ruim 30 graden. De snelweg is ook vlakbij, maar dat went snel :-). Er is zelfs een zwembad(je) hier, dus na de was (ook nog een wasmachine!), heb ik een duik(je) genomen. Toen ik hier vanmiddag aankwam, had ik geen puf om de stad in te gaan. Het centrum is 5 km vanaf hier en er schijnt een fietspad rechttoe/rechtaan naar het centrum te gaan.  Inmiddels staan er 5 Duitse campers op het terrein, 1 Estlander en 1 NL (c'est moi). 

Afgelopen zeer warme dagen op de Koerse Schoorwal vertoeft. De wal ligt voor de ene helft in Litouwen en de andere helft is van Rusland. Het is een vrij jong (5000 tot 6000 jaar oud) langgerekt smal eiland of smalle wal van ongeveer 100 km lengte en variërend in breedte van 400 meter tot 1 km, die alleen aan de kant van Klaipeda in verbinding staat met de Oostzee (of Baltische zee zoals de zee hier ook genoemd wordt). Die verbinding is maar 1,5 km breed, maar er gaat alleen een ferry over, die er 5 minuten zuivere vaartijd over doet. Kost wel 36 euro voor een retourtje en op de wal zelf betaal je nog 30 euro tol. Die financiële barrières zijn er om te voorkomen dat het te druk wordt op de wal, want het is een kwetsbaar natuurgebied. Ik geloof niet dat het helpt, want het was heel druk op het eiland. Er gaat een tweebaansweg voor auto's overheen en een apart fietspad. In en rond de dorpjes ook wandel- en fietspromenades langs de 'Haf' kant. Dat is het water tussen het vasteland van Litouwen en de wal. Naar het Nederlands vertaald: 'Koerse lagune'. Aan de Litouwse kant is die (min of meer zoete) lagune maar gemiddeld 2.40 meter diep. Daarom wordt er ook bijna niet meer gevist en zijn de speciale Koerse vissersboten verdwenen. Ik heb nog een tochtje gemaakt op een replica van een van die schepen. Helaas te weinig wind om te zeilen, dus op de motor, maar het was wel leuk. Met name ook omdat de kapiteinsvrouw goed duits sprak (geen engels) en zij heel enthousiast en goed kon vertellen over het gebied en zijn historie. Op het Litouwse deel liggen 6 dorpjes en die zien er schattig uit. Hele pittoreske (vissers-) huisjes in soms hele felle kleuren en geveltekens op het dak. Dat hebben ze in Twente ook: van oorsprong is het een heidens gebruik ter bescherming tegen boze geesten. Verder heel veel rijk versierde windvanen (Koerenbootvlaggen) met allerlei betekenissen. Die zijn ontstaan omdat de vissers rond het midden van de 19e eeuw een vlag van hun woonplaats op hun boot moesten voeren ter beperking van de visvangst (toen al!). Het was daardoor mogelijk om vissers die ongeoorloofde vangstmethoden hanteerden, te identificeren. Vanaf ongeveer 1870 kregen de Koerse vlaggen een steeds rijkere versiering. Er werden elanden, huizen, kerken, water, schepen e.d. uit hout gesneden. De vlag diende tegelijk ook als windwijzer. Iedere plaats had zijn eigen symbool. Zoals bij veel meer mooie gebruiken, kwam er in 1945 een eind aan de Koerse vlaggen toen de Sovjets het land inlijfden. Niet helemaal, want de dorpen staan er vol mee en je kunt ze natuurlijk als souvenier mee naar huis nemen. Ik kon de verleiding niet weerstaan en heb er een gekocht. Alle Litouwse dorpjes op de wal vallen onder één gemeente met de naam Neringa, vernoemd naar de reuzin die de vissers hielp. Zij zorgde voor een goede visvangst en redde vissersschepen als die in nood zaten. En ze beschermde hen tegen de zeegod die de vissers dwars zat. Er is nog veel meer over Neringa te vertellen, maar dat laat ik even buiten dit blog.

Want er is nog meer over de Koerse Schoorwal te vertellen. Ik ben dus weer (voor de derde keer) heel dicht bij de Russische grens geweest. Vanaf het hoogste duin (55 meter; was ooit 80 meter) en vanaf de boot is de grens goed te zien met de patrouillerende boot van Litouwen net vóór de grens. Die van Rusland was er even niet. Ik heb de grens goed kunnen bekijken, maar geen verhoogde activiteit kunnen constateren. Ik heb de kapiteinsvrouw gevraagd of ze zich zorgen maakte. Ze zei: 'We maken ons altijd zorgen als het om Rusland gaat'. De wal heeft in de afgelopen jaren veel te maken gehad met 'wandelende duinen'. Veel verstuiving waardoor hele dorpen onder het zand zijn komen te liggen, inclusief Nida (het dorp dat het dichtste bij de Russische grens ligt) en Pervalka. Die dorpen zijn toen een stuk verderop opnieuw opgebouwd. Nu wandelen de duinen niet meer zo hard, omdat een groot deel van het zand wordt vastgehouden door bossen en gras. Ik heb 2 nachten op een camping in Nida gestaan. Ik heb Nida bekeken en ben toen doorgefietst naar het volgende dorp = Preila. Vannacht heb ik op een parking gestaan, heel dicht bij het strand aan de zeekant in de buurt van het oudste dorp van de wal, Juodkranté, dat ongeveer op de helft van de wal ligt. Er wordt niet veel gezwommen in het Haf, maar er zijn heel veel strandopgangen aan de zeekant. In mijn reisboek staat dat het water van het Haf te vervuild is, maar de kapiteinsvrouw zei dat dat niet geval is. Het zag er in ieder geval niet zo appetijtelijk uit, maar dat kan ook door de vele vogels komen, waaronder Aalscholvers.  Er is nog veel meer te vertellen, maar ik zal dat zoveel mogelijk bij de foto's vermelden. Een ding nog: de inwoners van Nida zijn heel trots dat Thomas Mann, de beroemde Duitse schrijver en Nobelprijswinnaar, 3 zomers (1930 tot en met 1932) in zijn (fraai gelegen) zomerhuis in Nida heeft gewerkt. Hij heeft het van het geld van zijn Nobelprijs in de 19e eeuw laten bouwen. Het huis is nu ingericht als museum. Overigens waren veel kunstenaars onder de indruk van dit dorp op de wal. Er is ook een kunstenaarskolonie gevestigd en er is veel aandacht voor kunst, ook in het buitengebied. 

Een groot deel van de Litouwse kust bestaat uit de Koerse Schoorwal, maar niet helemaal. Komend uit Letland is er eerst nog een stuk 'gewone kust' met onder andere het kustplaatsje Palanga. Een heel langgerekt plaatsje en heel druk, maar wel mooi. Met hele mooie bloemstukken en perken en parken. Zelfs bloemetjes in mijn heerlijke salade. Palanga is met name bekend vanwege het Ambermuseum. Daar ben ik ook geweest. Heel mooi gelegen in een park in een mooi huis, dat van een rijke familie is geweest. Amber, ook bekend als het Baltische goud, is niet meer dan de fossiele hars van een bepaald soort dennenbomen die zo'n 40 tot 55 miljoen jaar geleden groeiden op wat nu de bodem van de Oostzee is. Er is veel meer over te vertellen natuurlijk. Langs de Baltische kust kun je stukjes amber aantreffen, met name na stormachtig weer. Het is ook bekend vanwege de insecten en andere dier- en plantensoorten, die er in gevangen zitten en dus een hoge archeologische waarde hebben. Ook op de Koerse Schoorwal wordt veel amber gevonden.  Ik heb al een paar amber oorbellen in Tallinn gekocht (ik heb ze in op de foto), dus ik heb mij hier niet meer laten verleiden. 

Ik laat het hier maar even bij, want de blog is alweer lang genoeg en de muggen beginnen vervelend te worden.

Groeten Annemiek

P.S. Vergeet ik nog te vertellen dat ik vanmorgen, kort voor de ferry terug naar het vasteland, 3 elanden heb gezien. Ze zijn er dus en het schijnt zelfs dat er teveel zijn op de wal! Helaas zat ik in de auto en heb geen foto's kunnen maken.